Z uwagi na stwierdzone i nasilające się przypadki nielegalnego poboru kruszyw - żwiru rzecznego z koryt potoków, które miały miejsce w ostatnim czasie na terenie powiatu żywieckiego (teren gminy Rajcza, Gilowice, Żywiec), PGW Wody Polskie Zarząd Zlewni w Żywcu zwraca się z prośbą o aktywny udział w zapobieganiu nielegalnemu pozyskiwaniu kruszywa. Prosimy o informowanie mieszkańców o zagrożeniach i negatywnych skutkach jakie niesie za sobą nielegalne i niekontrolowane wydobywanie kruszyw z rzek i potoków, podkreślając, że takie działania stanowią naruszenie w świetle obowiązujących przepisów prawa. Prosimy o poruszanie tego problemu na sesjach oraz w trakcie innych spotkań z radnymi i mieszkańcami.

Pobór kruszywa z koryta cieków może odbywać się wyłącznie na podstawie posiadanego pozwolenia wodnoprawnego udzielonego przez Dyrektora RZGW w Krakowie o czym stanowi art. 389 ustawy z dn. 20.07.2017r Prawo wodne. Wydobywanie kruszywa z rzek i potoków bez wymaganego pozwolenia stanowi naruszenie obowiązujących przepisów. W myśl przepisów karnych wyżej cytowanej ustawy Prawo wodne art. 476 „Kto bez wymaganej zgody wodnoprawnej albo z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym korzysta z wód lub wykonuje urządzenia wodne albo inne czynności wymagające pozwolenia wodnoprawnego - podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny."

Wskutek niekontrolowanego i nielegalnego wydobywania żwiru z potoków i rzek dochodzi do destabilizacji koryt, uszkodzenia ich brzegów. Nadmierna, źle zaplanowana lub pozostająca poza kontrolą eksploatacja prowadzi do szeregu zmian morfologicznych, hydrologicznych, ekologicznych i środowiskowych w obrębie koryta cieku. Te z kolei pociągają za sobą negatywne skutki ekonomiczno- społeczne. Pobór kruszywa powoduje również, że znikają miejsca sprzyjające tarłu ryb czy bytowaniu bezkręgowców, ubożeje skład gatunkowy fauny. Zagrożone są także mosty, ponieważ bieg rzeki pozbawionej żwiru jest bardziej rwący. Z powodu niedoboru żwiru w korycie konstrukcje mostów są podmywane i ulegają zniszczeniu. Następują także niekorzystne zmiany w krajobrazie, choćby przez budowę dróg dojazdowych dla ciężkiego sprzętu, pomocnego w wybieraniu żwiru z rzek. Takie działania podlegają z kolei karze w myśl art. 475. Ustawy Prawo wodne - „Kto niszczy lub uszkadza brzegi śródlądowych wód powierzchniowych, brzegi wód morskich, budowle, w tym mury, niebędące urządzeniami wodnymi, tworzące brzeg lub grunty pokryte śródlądowymi wodami powierzchniowymi - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku".

Koryta rzek i potoków, pomimo iż są zasobne w materiał skalny, nie mogą być traktowane jako złoża, z których wydobywa się kruszywo. Pobór kruszywa z cieków odbywa się wyłącznie w sytuacjach, gdy wymagają tego warunki hydrologiczne cieku, np. udrożnienie koryta, usunięcie odsypisk i regulowane są pozwoleniem wodnoprawnym. Wydobywanie kruszywa z gruntów pokrytych wodami przez użytkownika tych gruntów ma delegację ustawową z instytucją pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód.

Reasumując powyższe pobierający kruszywo z cieków wodnych winien legitymować się pozwoleniem wodnoprawnym udzielonym przez Dyrektora RZGW w Krakowie, a w przypadku kiedy roboty prowadzone są na zlecenie PGW Wody Polskie winien okazać protokół przekazania placu budowy i terenu przez Dyrektora RZGW w Krakowie lub Dyrektora Zarządu Zlewni w Żywcu.

Informacja: PGW Wody Polskie Zarząd Zlewni w Żywcu